5 Ds. H.J. van Marle Beleden en vergeven zes preken over psalm 32 s DEN HERTOG - HOUTEN
6 © 2022 Den Hertog B.V. Houten ISBN 978 90 331 3150 9 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vormof op enigewijze, hetzij digitaal, elektronisch,mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige anderemanier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
7 Inhoud Woord vooraf . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9 1. Onderwijs over het ware geluk . . . . . . . . . . . . 11 Psalm 32:1-2 2. Onderwijs aangaande de vergeving der zonden. . . . 26 Psalm 32:3-5 3. Wie God zoekt, zal Hem prijzen . . . . . . . . . . . 43 Psalm 32:6-7 4. De onderwijzer belooft onderwijs en een wakend oog 60 Psalm 32:8 5. De onderwijzer gaat voort te onderwijzen in vermaning en vertroosting . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 Psalm 32:9-10 6. De ware blijdschap en vrolijkheid . . . . . . . . . . . 91 Psalm 32:11
8
9 Woord vooraf In de nazomer van 2019 werden deze zes preken over Psalm 32 gehouden in de hersteld hervormde gemeente van Staphorst. Tot mijn verwondering was dat op dat moment niet zonder zegen. Er mocht door Gods genade iets zijn van lering, vermaning en vertroosting. Ook op de preekstoel mocht ervaren worden dat de Heere erin meekwam. Deze herinnering maakte het verlangen levend om tot een uitgave van deze preken te komen. Daarin speelt ook mee dat Psalm 32, het grondstuk van het christelijke leven, ‘de rechtvaardiging van de goddeloze door het geloof ’ als onderwerp heeft. De actualiteit van dit thema is door de eeuwen heen niet verminderd. Wel is het de vraag of op dit moment de actualiteit van dit thema door ieder die zich christen noemt (genoeg) gezien wordt. Psalm 32 is voor ons aan de ene kant bekend en geliefd. Toch heb ik in het van-tekst-voor-tekst doorpreken van deze psalm nogméér ontdekt welke diepte en rijkdomerin verborgen ligt. De Psalmenwordenwel genoemd de apotheek voor Gods volk. Ook deze psalm is daar een voorbeeld van. Veel facetten van het geestelijke leven komen erin terug: de belijdenis en vergeving van zonden, de geestelijke strijd en de leiding en troost daarin, en de ware vreugde en de roem in God. Tegelijk klinken ook waarschuwende woorden ten opzichte van de goddelozen.
10 Het begin van het eerste vers geeft aan hoe we deze psalm moeten lezen. Daar staat: ‘Een onderwijzing vanDavid.’ Dat is Davids doel geweest, omvanuit de diepe geestelijke ervaringen rond zijn zondemet Bathseba onderwijs te geven. Zomoet elk vers gelezen worden, als een onderwijzing. Ik spreek de wens uit dat dit boekmet het gebed omgeestelijk onderwijs ter hand genomen en gelezenmag worden. De Heere schenke daarover Zijn onmisbare zegen, tot roem van Zijn Naam en tot nut van ons hart. Hij lere ons verstaan wat we zingen met Psalm 32:3: ’k Bekend’ o Heer’, aan U oprecht mijn zonden; ’k Verborg geen kwaad dat in mij werd gevonden; Maar ik beleed, na ernstig overleg, Mijn boze daan; Gij naamt die gunstig weg. Staphorst, maart 2022 Ds. H.J. van Marle
11 – 1 – Onderwijs over het ware geluk Met Gods hulpwillenwe stilstaan bij de eerste twee verzen van Psalm 32. Daar lezen wij deze woorden: Een onderwijzing van David. Welgelukzalig is hij wiens overtreding vergeven, wiens zonde bedekt is. Welgelukzalig is de mens, dien de Heere de ongerechtigheid niet toerekent, en in wiens geest geen bedrog is. Heel deze psalmheeft als doel onderwijs te geven. Vanuit onze tekst zijn er drie zaken waarover David onderwijs geeft. In de eerste plaats wordt er onderwijs gegeven over het ware geluk. Tweemaal staat daar het woord ‘welgelukzalig’. In de tweede plaats wordt er onderwijs gegeven over de inhoud van de zonde.Drie verschillendewoorden voor ‘zonde’worden in deze tekst gebruikt.Het gaat over overtreding in vers 1.Aan het eind van vers 1 gaat het over het woord ‘zonde’. In vers 2 gaat het over ‘ongerechtigheid’. In de derde plaats is er onderwijs over de inhoud van de vergeving der zonden. Ook daarvoor worden er in onze tekst drie verschillende begrippen gebruikt. Leest u maar mee: ‘Wiens overtreding vergeven’; dat is het eerste woord als het gaat over de vergeving. ‘Wiens zonde bedekt is’; het tweede woord als het gaat over de vergeving. En in het tweede vers: ‘Dien de Heere de ongerechtigheid niet toerekent’; het derde woord over de vergeving.
12 Dus: Onderwijs over het ware geluk. 1. Het ware geluk; 2. De zonde; 3. De vergeving der zonden. 1. Het ware geluk Door Gods goedheidmogen we elkaar weer ontmoeten onder het Woord. Als we dan geroepen worden onder u het Woord van God te verkondigen en dit onderwijs over het ware geluk aan de orde is, wil ik u een vraag stellen, en ook jullie, jonge vrienden en kinderen. Bent u gelukkig? Jonge vrienden, zijn jullie gelukkig? En jullie, kinderen?Misschien is er iemand diemet deze vraag innerlijk in de problemen komt. Zeg dominee, het is nog niet zo lang geleden dat mijn man plotseling overleed, of: mijnmoeder overleed na een ernstige ziekte.We hebben zo veel zorg in de familie, zo veel ziekte. En er is zo veel verwarring en strijd. Mijn verkering is uitgegaan. Ik ben mijn baan kwijtgeraakt. En nu komt u met zo’n vraag: bent u gelukkig? Ik heb het er te moeilijk mee om die vraag te beantwoorden. Ik begrijp het. Misschien is er een ander die volop van het leven geniet; die optelt wat hij allemaal heeft aan voorspoed en welvaart. Een huis om in te wonen, een mooie baan, het is rustig en vredig in de familiekring, en er is zelfs nog financiële ruimte om op vakantie te gaan of uitstapjes te maken. Weer een ander zegt: Ja, dat is eenmooie vraag omde preekmee te beginnen. Ik voel me echt wel gelukkig, want ik heb dit en dat en ik kan zus en zo.Het kan zijn dat er een kind is, dat zegt: Dit is niet zomaar een vraag. Bent u gelukkig? Dat is geen vraag op straat, maar het is een vraag die in de kerk gesteld wordt. Want in de kerk denken we toch verder dan het hier en nu. In
13 de kerk denken we verder dan het zichtbare. In de kerk gaat het over diepere zaken.Het gaat om een diep geluk van de ziel. ‘Ben ik gelukkig?’ is een vraag die stof geeft om over na te denken. En zo is het precies. Het is geen oppervlakkige vraag. Als de Bijbel in het Oude Testament over het ware geluk spreekt, dan wordt daar een bijzonder woord voor gebruikt, namelijk ‘welgelukzalig’.Welnu, dat is een helemond vol, zou je kunnen zeggen. En toch is het wel een heel mooi woord. In het woord ‘wel-geluk-zalig’ zitten drie woordenmet dezelfde betekenis, en toch ookweer iets verschillend van elkaar.Die woorden vullen elkaar aan.Dat enewoord geeft, als het ware, de volle mate van geluk weer; het ware geluk; het geluk dat ieder mens moet kennen om werkelijk gelukkig te zijn. Elisa vraagt aan de Sunamitische: ‘Is het wel met u?’ Dat is het eerste woordje in ‘welgelukzalig’, is het wel met u? Wat bedoelt Elisa? Gaat het goed met u naar de omstandigheden van het leven? Zijn er grote zorgen of gaat het wel? Geluk. Het is een woord dat wij ook in het gewone leven wel kennen en gebruiken. Geluk is een gevoel van tevredenheid, een gevoel van blijdschap. Het is een gevoel van vergenoeging. Wat kun je je op een huwelijksdag gelukkig voelen. Of wat kan er ook een geluk zijn als je er eens een dag op uit trekt met je familie, met vrienden. Ja, het was echt een heel fijne, gelukkige dag. Geluk is het gevoel vanbinnen.Welstand gaatmeer over hoe het vanbuiten gaat. Geluk gaat meer over hoe het vanbinnen gaat. En dan het laatste woord: zalig. Dat woord gebruikt de Heere Jezus in de zogenaamde zaligsprekingen: ‘Zalig zijn die treuren’; ‘Zalig zijn die hongeren en dorsten naar de gerechtigheid’, enzovoort. Zalig is eigenlijk het woord dat de diepste inhoud heeft. Dit
14 woord heeft betrekking op de welstand van de ziel voor de tijd, maar ook voor de eeuwigheid. Het gaat dan met name over de verhouding tussen God en de ziel. Zalig zijn betekent dat de gemeenschap met God hersteld is door de vergeving van de zonden. Het woord welgelukzalig is een woord wat dus de volle mate van waar geluk uitdrukt. Welke Zondag van de Catechismus past het beste bij dat woord ‘welgelukzalig’? Nu, dat is Zondag 1, vraag en antwoord 1.Wat is welgelukzalig? Dat is, dat ik naar lichaam en ziel voor tijd en eeuwigheid niet van mezelf, maar mijns getrouwen Zaligmakers Jezus Christus eigen ben door een waar geloof. En nu is heel deze psalm – en het begin is daar een krachtige aanzet van – een onderwijzing van wat nu de ware zaligheid is, maar ook wíé het zijn die deze zaligheid delen. Je zou kunnen zeggen dat het begin van deze psalm een uiteenzetting is van het ware geluk.Met welk doel? Opdat degenen die het missenmet nood in hun ziel vervuld zullen worden. En om een krachtig heimwee naar die ware gelukzaligheid te mogen krijgen.Maar anderzijds dat degenen die bedeeld zijn met die welgelukzaligheid opnieuw vervuld zouden worden met een hemelse vreugde en blijdschap in God door Christus.Want ze zijn niet welgelukzalig om wie ze waren, om wat ze deden of om wat ze zelf hebben voortgebracht, maar enkel uit genade alleen. Matthew Henry schrijft: ‘Er is niets waar wij meer onderwijs in behoeven dan in wat welgelukzaligheid is en wie in de gelukzaligheid delen.’ Bent u het daarmee eens? Hebben wij dat het allermeeste nodig gekregen? Is dat ook het verlangen geworden? Is dat ook het gebed geweest in het komen naar Gods huis: Heere, zou U mij nog eens willen onderwijzen in de weg van de welgelukzaligheid? Enerzijds omdat u het mist
RkJQdWJsaXNoZXIy OTA4OQ==