9789033131899

Ds. J. Joppe Ik heb uw tranen gezien Meditati e s ove r troost in ve rl i e s en rouw f DEN HERTOG - HOUTEN

Eerder verscheen van dezelfde auteur het boek: Ik zal u rust geven, 25 meditaties over troost in moeiten en zorgen. © 2022 Den Hertog B.V. Houten ISBN 978 90 331 3189 9 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij digitaal, elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

9 Woord vooraf Vrijwel iedereen krijgt in zijn of haar leven te maken met verlies en rouw.Wat een verliezen kunnen er soms geleden worden. Een verlies van werk of van een goede gezondheid. Het verlies van geliefden, van onze man of vrouw, vader of moeder, of van kinderen die we naar het graf moesten dragen.Dan verkeren we in rouw.Geleden verliezen moeten we verwerken en rouwen kost tijd.Wat is het goed als we ons gesteund weten door anderen om ons heen en we gedragen worden door hun gebeden.Bovenal wil de Heere Zelf door middel van ZijnWoord troost geven.Hij ziet onze tranen en aanschouwt de moeite en het verdriet. We hebben dat zelf mogen ervaren toen onze lieve zoon Christian op 20 december 2003 onverwachts overleed in de leeftijd van bijna 10 jaar.Toen hij bijna één jaar oud was, werd hij door een virus ernstig gehandicapt. Hij verloor zijn gezondheid. Zo’n negen jaar hebben we voor hem mogen zorgen, totdat Hij op Gods tijd werd thuisgehaald. Op de kleine begraafplaats van

10 mijn eerste gemeente Sirjansland op Schouwen-Duiveland ligt Christian begraven, waar zijn lichaam wacht tot de wederkomst van Christus. Tijdens zijn ziekzijn en gehandicapt zijn, werden mijn vrouw en ik door de Heere bepaald bij en vertroost door onze trouwtekst uit Exodus 33:21m:‘Zie, er is een plaats bij Mij.’ Doordat er voor Christus geen plaats op aarde was, heeft Hij in de weg van lijden en sterven bij God plaats gemaakt voor al Zijn kinderen in het Vaderhuis met zijn vele woningen. Maar er is bij God ook een plaats voor al onze tranen en al onze vragen. Op de voorkant van dit boek zien we een vuurtoren.Beneden in het beeld is het nog donker. Het wijst op verlies en rouw. Maar hoe verder weg en hogerop we mogen zien,hoe lichter het wordt, waar deTrooster gevonden mag worden. De vuurtoren is daarbij een baken van hoop, een baken in een tijd van storm. Zo wil de Heere Zelf door ZijnWoord licht geven. De 25 meditaties in dit boek gaan over bijbelgedeelten uit het Oude en NieuweTestament waarin sprake is van verlies en rouw, maar waaruit ook blijkt hoe de Heere kracht geeft om verder te gaan.Vanuit de Bijbel wil dit boek houvast bieden als we zien op lege plaatsen in ons leven.

11 Deze uitgave verschijnt naar aanleiding van het onderzoek ‘Pastoraat na verlies’ in samenwerking met de verenigingen In de knop gebroken, NaamloosVerdriet, Samen Alleen en de stichting Winstuitverlies, waar lotgenoten met verlies elkaar ontmoeten. Barneveld, augustus 2022 Ds. J. Joppe

12 – 1 – Het verloren paradijs Zo verzond hem de Heere God uit den hof van Eden... Genesis 3:23a Wat is er veel droefheid op deze wereld. Ieder huis heeft z’n kruis, elk hart kent z’n smart. Eenieder weet uit eigen ervaring wat tranen zijn. Er zijn geen mensen die nooit gehuild hebben.Misschien was het verdriet niet aan de buitenkant zichtbaar,maar het was er vanbinnen wel.Deze wereld is vol droefheid. Dat wás niet zo.Toen GodAdam en Eva schiep en met hen wandelde in het paradijs,wisten deze eerste mensen niet wat droefheid was. Ze wisten alleen wat blijdschap was. Ze kenden het innige genoegen in God om Hem te verheerlijken. Maar sinds wij in Adam God de rug hebben toegekeerd en de satan gehoorzaam

13 zijn geworden, is deze aarde een tranendal en zijn er al zeeën van tranen geschreid van droefheid. Daarom ligt de schuld van al ons verdriet ten diepste bij onszelf.Waren er geen zonden, dan waren er geen wonden; dan was er geen rouw en verdriet. Na de zondeval lezen we in Genesis 3 voor het eerst over droefheid of smart.God sprak tot Eva als straf op de zonde:‘Met smart zult gij kinderen baren’ (vs. 16), en tot Adam:‘...zo zij het aardrijk om uwentwil vervloekt, en met smart zult gij daarvan eten al de dagen uws levens’ (vs. 17). Ons leven begint in droefheid: als het goed is, komt een kind huilend ter wereld.Ons leven eindigt in droefheid als we zelf nog afscheid kunnen nemen op ons sterfbed en ook als onze geliefden met tranen staan rondom ons geopende graf. Droefheid is er wanneer er iets of iemand gemist wordt. Het geeft iets te kennen van de plaats die iets of iemand in ons hart had. In alle droefheid ligt een leegte, een gemis.Als we ons werk verliezen vanwege ontslag of als we niets meer kunnen doen vanwege een handicap of een ziekte, geeft het verdriet daarover aan met hoeveel liefde en inzet we dat werk mochten doen. En als een lieve moeder overlijdt, kan ons dat intens verdrietig maken. Maar ook het onvervulde verlangen naar een levenspartner of een onvervulde kinderwens kan heel wat tranen teweegbrengen.

14 Droefheid geeft iets weer van de liefde, van de gezindheid van ons hart. Door en na de zondeval zijn Adam en Eva door God de hof van Eden uitgestuurd. In die prachtige hof, waar alles goed was, mochten ze niet meer komen.Bij de ingang plaatste God cherubs, engelen met een vlammend zwaard. Hoewel de Bijbel er weinig over zegt,moet de zondevalAdam en Eva een onpeilbare ervaring van verlies hebben gegeven.Alles wat zo goed was, zijn ze kwijt of is kapot. Dat moet hen een diep rouwproces hebben gegeven. Ergens in het huidige Irak moet het paradijs gelegen hebben, maar er is niets meer van terug te vinden. De hof van Eden, waar geen verdriet was, is een verloren paradijs. John Milton, een tijdgenoot van John Bunyan, was een groot dichter. Het grootste werk dat hij in zijn leven schreef, was een gedicht van meer dan tienduizend regels getiteld: Paradise Lost (1667), het verloren paradijs. Een betere vertaling is echter: ‘Het paradijs verloren’,want de kerninhoud van het werk is – wat onze Heidelbergse Catechismus noemt – ‘de val en ongehoorzaamheid van onze eerste voorouders Adam en Eva in het paradijs’ (vr. en antw. 7). Ook het ‘ingeven van de duivel’ uit antwoord 9 van ons leerboek beschrijft Milton heel uitgebreid.

15 Dat Milton zijn gedicht Paradise Lost buiten het paradijs maakte, bleek onder andere uit zijn blindheid. Hij heeft het hele werk gedicteerd. Deze puriteinse dichter leed erg onder zijn zware handicap, wat hij soms liet merken in zijn gedichten. Van nature zoeken en jagen wij naar een verloren paradijs.Verbannen uit de hof van Eden dromen we van een heilstaat op aarde, zonder die ooit te kunnen vinden! Met al onze kennis en kunde zullen wij van dit tranendal nooit een paradijs kunnen maken. En toch komt het paradijs terug! Nog veel heerlijker dan in het begin is er straks het paradijs voor allen die als die ene moordenaar aan het kruis hun zonde en schuld gaan inzien, die belijden en smeken om genade:‘Heere, gedenk mijner.’Voor diegenen zal het gelden: ‘Voorwaar zeg Ik u: Heden zult gij met Mij in het paradijs zijn’ (Luk. 23:43). Milton heeft het echter bij Paradise Lost niet gelaten,want er kan, mag en moet méér gezegd worden. In 1671 dicteerde hij Paradise Regained, het paradijs herwonnen. In Miltons visie herwon Jezus bij de verzoeking in de woestijn het paradijs voor ons. Dat daar ook het lijden, het sterven en de opstanding van de Heere Jezus bij horen, komt in dit gedicht niet aan de orde. Door Zijn volbrachte Middelaarswerk heeft Hij het verloren

16 paradijs herwonnen voor eenieder die in Hem gelooft. Bij Zijn sterven scheurde immers het voorhangsel van boven tot beneden en werd de toegang tot God en daarmee tot het paradijs geopend. Direct na de zondeval werd dit al beloofd in de moederbelofte. Ga toch niet aan die geopende toegang van het paradijs voorbij. In Christus is er behoud voor de grootste van de zondaren. Het is nog genadetijd!

RkJQdWJsaXNoZXIy OTA4OQ==